مقدمه

در ادامه نوشته های آموزش عکاسی امروز میخوام سرعت شاتر رو بهتون توضیح بدم که بتونید از این امکان برای گرفتن عکس های بهتر استفاده کنید. قبل از خوندن این نوشته بهتر است که 10 اصطلاح اصلی عکاسی را مطالعه کنید.

شاتر را به عنوان پرده تئاتر در نظر بگیرید. بعد از کنار رفتن پرده، بازیگران برای مدت زمانی بازی می کنند و دوباره بسته می شود.اگر مدت زمان کوتاهی این پرده شاتر باز باشد یک تکه ای از حرکت صحنه داخل قاب را ثبت خواهید کرد و اگر پرده مدت زمان بیشتری باز باشد حرکت صحنه درون قاب، روی سنسور ثبت خواهد شد. زیبایی سرعت شاتر در این است که هم میتونه وسیله ای تکنیکال باشه و هم ابزاری برای بیان هنری، جاهایی که نیاز برای ثبت سکون در تصویر داریم میتونیم پرده رو کمتر باز بذاریم و در مواقعی که ثبت حرکت میتونه کمکون کنه مثل عکس برداری از رد ستاره ها که بعدا بهتون آموزش میدم سرعت شاتر باز میتونه به کارمون بیاد. در این نوشته هرچیز پایه ای که برای سرعت شاتر و تنظیم آن نیاز دارید را نوشته ام.

سرعت شاتر و پرده شاتر

سرعت شاتر مدت زمانیست که شما روی دوربین تنظیم میکنی تا به اون میزان پرده شاتر باز بمونه تا نور به سنسور برسه. این میزان نور در بخش اول میزان نوردهی تصویر، میزان روشنایی و تاریکی آن را مشخص میکنه و سپس نوع ثبت حرکت را معلوم می کند نوع ثبت حرکت ممکن است ثابت، سیال و یا رگه دار باشد. تسلط به سرعت شاتر نسبت به دیافراگم و ایزو سختتر است اما به محص تسلط بر آن عکس های شما کیفیت بالاتری پیدا می کند.

زمان به عنوان ابزار خلاقانه

دوربین ها سرعت شاتر را در ثانیه و کسری از ثانیه محاسبه و نشان می دهند.شما در دوربین معمولا اعدادی مثل 1/4000، 1/2000، 1/1000، 1/250، 1/60، 1/8، “1،”5 و “30 را می بینید.دو برابر شدن سرعت شاتر، میزان نوردهی به سنسور را نصف می کند و بر عکس، یعنی اگر سرعت شاتر را از 1/80 به 1/40 تغییر بدید میزان نور ورودی به سنسور دوبرابر می شود و اگر به 1/160 تغییر بدید میزان نور ورودی به سنسور نصف می شود.

میزان نوردهی مناسب متناسب با صحنه و نوع خلاقیت شماست اما برای نوردهی مناسب باید بین دیافراگم، شاتر و ایزو یک تناسبی بر قرار باشد تا هایلایت ها یا همان جاهای نور خورده و سایه ها به خوبی دیده شوند. درباره نوردهی و روش های آن نوشته های متعددی برایتان خواهم گذاشت. به طور خلاصه شما اگر به دلایل خلاقانه سرعت شاتر را بیشتر کنید یعنی شاتر با سرعت بیشتری بسته شود شما نور ورودی را کمتر کرده که در نتیجه مجبور می شوید کمی دیافراگم را باز کنید که ممکن است میزان شارپنش، وضوح و عمق میدان را کاهش دهد. از طرفی باز نگه داشتن شاتر نیز ممکن است شما را مجبور به دستن بیش از حد دیافراگم کند که حتی این هم ممکن است عملکرد لنز را محدوده طلایی اپتیکی به محدوده مشکل دار خود ببرد و مشکلات شارپنش، کنتراست و وضوح ایجاد کند.

سرعت شاتر داستان گوی عکس شماست اینکه بدانید چجوری میخواید حرکت را ثبت کنید باعث میشه شاتر را انتخاب و متناسب با آن دیافراگم و ایزو را تنظیم کنید. بهترین راه حل برای تسلط بر این موضوع عکاسی متعدد با شاتر های باز و بستست با اینحال سعی میکنم در نوشته هام راهنمای کاملی قرار بدم تا مسیر را با سرعت بیشتری طی کنید.

پیشنهاد دیدن: 7 فیلم برتر جنگ جهانی اول

ثبت حرکت، انجماد یا سیالیت

سرعت شاتر سریع،یک بخشی از زمان روبروی لنز را متوقف و به اصطلاح فریز می کند مقدار آن بسته به سوژه شماست یک نفری که در پیاده رو راه میره رو میشه با سرعت شاتر 1/125 یا 1/250 به صورت فریز شده درآورد در حالی که فریز کردن یک دوچرخه سوار نیازمند سرعت شاتری در حد 1/500 ثانیست. برای عکاسی ورزشی و عکاسی از پرنده ها حتی شاید نیاز باشه تا 1/2000 ثانیه بالا بریم که این میزان شاتر نور ورودی به سنسور را بسیار کم می کند در نتیجه عکاسی پرندگان در حال پرواز به مراتب در روز راحتتر از غروب است.

اما هنر استفاده از سرعت شاتر فقط در منجمد کردن زمان نیست بلکه میتوانید حرکت رو به عنوان بافتار تصویر ثبت کنید.با سرعت شاتر نیم ثانیه یک جریان آب میتونه تبدیل به یک موج روان بشه و چند ثانیه این جریان را تبدیل به ابریشم ،ده ثانیه ابر ها را تبدیل به نوار های نرم، و پنج تا سی ثانیه در شب ترافیک را تبدیل به روبان های نوری می کنه. بسته به اینکه چقدر میخواید بافتار حرکت را ثبت کنید میتونید سرعت شاتر مناسب را انتخاب کنید.

در عکس بالا که توسط خودم گرفته شده میتونید حرکت ماشین ها را مثل یک رشته ابریشم در میدان ونک ببینید، حتی میتوان از سرعت شاتر های خیلی باز برای گرفتن عکس های هنری از دریاچه ها، و حتی خالی کردن شهر از سکنه استفاده کرد که آموزش این نکات را به علاوه عکاسی ستاره ها در نوشته های بعدی خواهم داد.

لرزش دوربین در مقابل حرکت سوژه

دو چیز میتونه تصویر شما را وضوح خارج کنه، یکی حرکت سوژه مثل حرکت کودک یا ماشین یا  دوچرخه سوار است و دیگری لرزش دست های شما. یک قاعده عمومی برای ثبت تصویر با وضوح اینه که ده عدد به فاصله کانونی لنز خود اضافه کنید و سپس سرعت شاتر را کسی از آن عدد بگذارید.برای مثال اگر با لنز 50 میلی متر عکاسی میکنید برای گرفتن عکس بدون حرکت حداقل به 1/60 سرعت شاتر نیازمندید با اینحال کسانی که به فوکوس دستی لنز عادت دارند میتواندد عکس های با وضوح را با سرعت شاتر های پایینتری نیز بدست بیاورند. سیستم استابیلیزیشن تصویر روی لنز کمک چندانی در کاهش سرعت شاتر نمی کند با اینحال استفاده از آن در لنز های تله توصیه می شود. البته این قاعده ای که در بالا گفتک یک قاعده عمومیست اگر سوژه شما سرعت حرکت زیادی دارد برای منجمد کردن حرکت آن هیچ چاره ای جز افزایش سرعت شاتر ندارید.

پیشنهاد برای مطالعه: راهنمای خرید لنز دست دوم

چند مثال درباره تنظیم سرعت شاتر

بهترین کار برای یادگیری سرعت شاتر، عکاسی خیابانیست.دوربین خود را با یک لنز معمولی در ظهر یا عصر به خیابان ببرید و از مردم و سوژه های مختلف عکس بگیرید. ببینید که چطور با شاتر 1/250 قدم ها روی هوا منجمد می شوند اما همچنان حرکت دست ها کمی رو عکس ثبت می شود. برای عکاسی از کسی که در پارک در حال اسکیت سواریست شاتر 1/1000 را امتحان کنید در صورت امکان از خیابان بر روی سه پایه با سرعت شاتر باز عکس بگیرید تا متوجه شید جریان ماشین ها و نور های خیابانی به چه صورت ثبت می شند و در چه سرعت شاتری تصویر نوردهی بیش از حد و در چه سرعت شاتری نوردهی کم داشته است.

برای گرفتن عکس های پرتره از افراد در حال حرکت به شاتر نزدیک 1/125 نیاز دارید برای عکاسی از کودک شاید نیاز به سرعت شاتر 1/500 هم داشته باشید. بعد از دیدن تاثیر شاتر در عکاسی خیابانی و مسلط شدن بر آن به طبیعت برید و از آبشار، حیوانات و پرندگان عکس بگیرید. برای عکاسی پرندگان نشسته به حداقل شاتر 1/250 نیاز دارید و اگر در حال پرواز باشند به حداقل 1/1000 سرعت شاتر نیازمندید.

حالت های مختلف دوربین، S/Tv، دستی و BulB

حتما این حالت ها را بر دکمه های دوربینتان دیده اید در هرکدام از این حالت ها میتونید سرعت شاتر مناسب را انتخاب کنید. در حالت S/tv  یا اولویت شاتر، شما شاتر را انتخاب کرده و خود دوربین دیافراگم را متناسب با نورسنجی خود انتخاب می کند. وقتی این حالت مورد استفادست که حالت حرکت را در ذهن انتخاب کردید و فارغ از هرمسئله ای باید دیافراگم با دید هنری شما همگام شود. این روش یکی از راههای خوب برای عکاسی ورزشی و خیابانی و البته پن کردن با دوربین است.

حالت حرفه ای تر برای دست گرفتن شاتر استفاده از وضعیت کامل دستی یا manual هستش. در این حالت شما دیافراگم، شاتر و ایزو را متناسب با سلیقتون و نورسنجی و نوردهیتون تنظیم میکنید. استفاده از این حالت برای بدست آوردن بافتار خوب حرکتی یا فریز کردن بدون نویز و داشتن عمق میدان مناسب نیازمند تمرین و ممارست زیاد است. در نتیجه در ابتدای کار بهتر است از حالت اولویت شاتر استفاده کنید.

حالت Bulb یا نوردهی طولانی برای گرفتن عکس های لانگ اکسپژر استفاده می شود معمولا دوربین ها شاتر را بیشتر از سی ثانیه بازنگه نمیدارند شما در حالت بالب میتوانید اینکار را برای هرچقدر که نیازدارید انجام دهید.البته نکته مهم این است که باز موندن شاتر در مدت زمان های طولانی میتونه باعث داغ شدن سنسور، ایجاد نویز و البته مشکلات دیگری در دوربین مثل تمام شدن باطری بشود بهتر است در روز از شاتر های بیش از چند دقیقه پرهیز کنید.

پیشنهاد مطالعه: شیمی عکاسی و فیلم

البته در روز برای عکاسی با شاتر های خیلی طولانی نیازمند فیلتر های Nd با استاپ های نوری زیاد هستید تا بتونید شاتر را چند دقیقه باز نگهدارید.شما در نور ظهر میتونید هر حرکتی را میخواهید فریز کنید اما به محض اینکه بخواهید بافتار حرکت را ثبت کنید حتی در حد یک ثانیه، مشکلات نوری و هایلایت حتی با دیافراگم های بسته و ایزو های پایین سراغ شما می آید.فیلتر های ND میزان نور ورودی به داخل لنز را کم می کنند و با استاپ سنجیده می شوند. معمولا عکاس ها از فیلتر سه استاپ برای کاهش نور استفاده میکنند حتما از فیلتر های با کیفیت استفاده کنید چرا که فیلتر های ارزان مشکلات رنگی شدید بخصوص گرایش به ماژنتا در عکس میتواند ایجاد کنند.

فیلتر های قوی تر از سه استاپ نیز موجود است فیلتر ده استاپ میزان نور ورودی به لنز را 1024 بار کمتر می کند.به این معنا که اگر تصویر شما با شاتر 1/200 نوردهی مناسب دارد بعد از نصب این فیلتر شما به شاتر 5 ثانیه نیاز دارید. فیلتر بیست استاپ بیش از یک میلیون بار میزان نور ووردی را کم میکند که در نتیجه در مثال قبل شما به بیش از 5000 ثانیه نوردهی یا 84 دقیقه زمان شاتر نیازخواهید داشت. درباره فیلتر های ND توضیح کامل خواهم نوشت براتون، اما به طور خلاصه فیلتر های ND ارزان نخرید و استفاده نکنید، و اینکه در ابتدا به بیش از سه استاپ نیاز ندارید.

شاتر برای نور فلش

در دوربین های دیجیتال، شاتر از دو پرده تشکیل شده است که باز و بسته شدن آن ها مشخص میکنه که نور تا چه مدتی به سنسور برسد.اکثر دوربین ها یک حداکثر سرعت مشخص دارند که در آن فلاش می تواند با شاتر هماهنگ شود. معمولا این سرعت 1/250 ثانیست در این سرعت یا پایین تر از آن کل سنسور در یک لحظه در معرض نور فلاش قرار می گیرد. اما اگر شاتر را سریعتر کنیم پرده دوم شاتر قبل از اینکه پرده اول کامل باز شود شروع به بسته شدن می کند در نتیجه در زمان تخلیه نور فلاش بخشی از سنسور بهش نور نمی رسد.این باعث می شود که یک نوار تاریک در عکس نهایی شکل بگیرد.

برای حل این مشکل از فناوری ای به نام high speed sync  استفاده می کنند.در این حالت فلاش به جای یک انفجار نوری کوتاه، به صورت پیاپی پالس میفرستد تا با حرکت دو پرده هماهنگ شود. این پالس هیا سریع باعث می شود شما شاتر را خیلی سریعتر بتونید تنظیم کنید. البته این تکنولوژی باعث می شود که قدرت موثر نور فلش کاهش پیدا کند و برد نور فلش کمتر شود. این فناوری بیشتر بدرد فضای بیرون و نور روز میخورد در نور شدید روز وقتی میخواهید دیافراگم را باز کنید تا پشت سوژه محوه شود نیازمند شاتر های بسته هستید در نتیجه استفاده از این فلش ها میتواند برای شما مفید باشد.

برای آشنایی بیشتر با تاریخ عکاسی،  میتونید به نوشته اختراع دوربین، نگاهی اجمالی به تاریخ ثبت تصویر مراجعه کنید

تکنیک عکاسی با شاتر باز

اگر سرعت شاتر از حدی کند تر شود بدون سه پایه و یا مکانی برای ثابت کردن دوربین امکان عکاسی نیست اما بعضی اوقات در شاتر های پایین میتوان عکاسی درستی انجام داد حتما در ذهنتون نوع حرکت سوژه را پیش بینی و تجسم کنید پاهای خود را به اندازه عرض شانه باز کرده آرنج های خود را خم کنید و دستتان را روی شاتر نگهدارید، فوکوس خود را به صورت دستی یا اتوماتیک به درستی انجام دهید سپس نفس خود را نگهداشته و عکس خود را ثبت کنید.

اگر میخواهید عکسی با شاتر طولانی بگیرید حتما به میزان باتری دوربینتون توجه کنید اگر همراه خود دارید از گریپ باطری استفاده کنید در صورت نیاز به مدت زمان بیشتر برای باتری میتونید حالت از بین بردن نویز را در دوربین خاموش کنید.

نتیجه گیری

امیدوارم این راهنما، برای شما دوستان مفید بوده باشد حتما برای تسلط بر شاتر عکاسی خیابانی انجام بدید کل هنر شاتر بر این است که میخواهید حس زمان را چجوری نشان بدید.سرعت شاتر بافتار عکس شما را مشخص می کند، این عدد نشان می دهد که پر های پرنده در حال پرواز به طور کامل و واضح رو فضا منجمد شود یا بخشی از حرکت بال زدن بر روی سنسور ثبت شود. تسلط بر سرعت شاتر، عکس های شما را متناسب با ریتم انتخابی شما هماهنگ می کند.