خرید لنز عکاسی به مراتب سرمایه گذاری بهتری از خرید دوربین است چرا که بر خلاف دوربین، قیمت آن در طول زمان کاهش چندانی نخواهد داشت و از طرفی لنز سالم تا مدت ها می تواند نیاز های عکاسی شما را بر طرف کند و مهمتر از آن یک لنز خوب توانایی عکاسی شما را بیشتر از دوربین ارتقا می دهد. اما با اینحال خرید لنز عکاسی دست دوم ریسک هایی نیز دارد چرا که شاید خیلی از این لنز ها مشکلات اپتیکی یا کوتینگ داشته باشند و فقط یک چرخش رینگ فوکوس و یک عکس تستی روی دوربین نشان دهنده سلامت لنز نیست. برای تایید سلامت صد در صد لنز نیازمند تجهیزات آزمایشگاهی هستیم اما در اینجا سعی میکنیم یک راهنما برای عکاسان بنویسم که بدون این تجهیزات بتونند تا حد خوبی میزان سلامت لنز را تشخیص بدهند.

عملکرد لنز عکاسی و بررسی آزمایشگاهی

لنز با عبور دادن نور از چند عدسی شیشه ای یا پلاستیکی تصویر را روی سنسور یا فیلم جمع می کند.در آزمایشگاه های اپتیک لنز را می توانند با دستگاههای تست وضوح، لنز را محکم نگهدارند و میزان شارپنس مرکز تا کناره ها را به دقت اندازه گیری کنند علاوه بر آن با استفاده از کولیماتور نوری میتونن بفهمن که آیا فوکوس لنز دقیقا همون جایی میفته یا نه، از طرفی برای شکار ریز خش و قارچ از برسکوپ برای دیدن لنز استفاده میکنن.

حتی از دستگاههای سرعت سنج برای اندازه گیری دقیق سرعت باز شدن دیافراگم استفاده می کنند و می توانند با اتاق خشک و منبع uv لنز های آلوده به قارچ را خشک و ضد عفونی کنند.

معمولا این روند برای لنز های خیلی خاص سینمایی بخصوص تله فوتوهای پرایم یا لنز های زوم بسیار گران سینمایی انجام میشه و خرید یک لنز عکاسی دست دوم معمولی، ارزش چک آزمایشگاهی را ندارد.

پیشنهاد مطالعه: 10 اصطلاح اصلی عکاسی

قبل از خرید

اولین و مهمترین نکته قبل از دیدن فروشنده این است که مانت لنز شما با دوربین یکی باشد. سعی کنید تا جای ممکن در حین تست لنز عکاسی دست دوم از مانت های مبدل استفاده نکنید چرا که عملکرد مانت باعث تغییر رفتار اپتیکی لنز می شود حتی عملکرد لنز EF کنون با مانت مبدل روی دوربین RF متفاوت از عملکرد لنز مخصوص دوربین های Rf  بر همان بدنست.

حتما قبل از دیدن فروشنده، اپدیت لنز را چک کنید ممکن است خیلی از لنز ها بخصوص از برند هایی مثل تامرون یا سیگما اپدیت های جدیدی برای مشکلات فوکوس اتوماتیک خود داده باشند پس دانستن مشکلات نرم افزاری لنز و اپدیت های جدید میتواند دیدی نسبت به مشکلات احتمالی و بروز بودن لنز دست دوم شما بدهد.

نکته مهم دیگر چک کردن قیمت نوی لنز و قیمت دست دوم آن است اگر قیمتی به شدت نامعقول است به احتمال زیاد مشکلی در لنز وجود دارد و بهتر است آن را خریداری نکنید علاوه بر این بدانید که داخل جعبه نو لنز چه چیزهایی تحویل خریدار داده می شود تا بدانید که وسایل همراه لنز شما چیست و ارزش وسایل جانبی آن چقدر است که در صورت مفقود بودن یا عدم تامین آن توسط فروشنده بدانید که قیمت معقول لنز چقدر است.

اولین برخورد ها مهمتر از چیزی هستند که فکر میکنید

حتما لنز را زیر نور خوب بررسی کنید، به هیچوجه در شب و تاریکی لنز را بررسی نکنید لنز را بر روی دوربین خود و نه دوربین فروشنده تست کنید، قبل از عکس گرفتن ببینید که حس آن روی دست شما چگونه است آیا مانت لنز به صورت کامل و خوب بر روی دوربین سوار شده است اگر لنز روی دوربین لق می زند مانت لنز خراب است و مانت خراب دوربین شما را خراب می کند و از طرفی ممکن است لنز از روی دوربین شما بیفتد.

بعد از چک کردن لقی سوار شدن لنز بر دوربین، رینگ فوکوس و رینگ زوم دوربین را چند بار از ابتدا تا انتها ببرید باید باز و بسته شدن لنز و چرخش رینگ فوکوس لنز نرم و روان باشد در صورتی که با گیر مواجه می شید یا چرخش رینگ خشن است احتمال زیاد لنز مشکلات اپتیکی دارد.

نکته مهم دیگر، سالم بودن کلیک های روی لنز است ، کلیک ها ی تغییر فوکوس اتوماتیک به فوکوس دستی و همچنین کلیک های حالت های متفاوت ثبات تصویر باید بدرستی عمل کنند.یکی از باور های غلط نگهداری لنز ها ی تله این است که نگهداری لنز در هنگام عدم استفاده در حالت ثبات تصویر، باعث خط افتادن و خراب شدن اپتیک لنز می شود اما این باور غلط است چرا که هر عدسی داخل نگهدارنده مخصوص خودش است و هیچ حالت تماس شیشه با شیشه وجود نداره.درباره سیستم تثبیت تصویر بعدا توضیحاتی خواهم نوشت.

یکی دیگر از نکاتی که باید به آن توجه کنید گسکت های ضد آب لنز است به شرطی که واقعا لنز ضد آب باشد حتما سلامت ظاهری آن ها را چک کنید.

بعد از این بررسی ها به المان های جلو و عقب لنز زیر نور نگاه کنید. خط های مویی ریز روی جلوی لنز خیلی معمول و اثر آن بر کیفیت عکس بسیار کم است اما این خراش های مویی بر پشت لنز اثر بیشتری بر کیفیت عکس دارد چرا که المان های عقبی نزدیک صفحه عکس هستند. در ضمن خراش ههای روی المان عقبی لنز نشان دهنده نگهداری نامناسب لنز توسط فروشندست.

حتما حلقه فیلتر لنز را بررسی کنید اگر لنز نمیتواند فیلتر را نگهدارد نشان دهنده این است که دوربین از طرف لنز یا از روی سه پایه یا از رو دست به زمین افتاده است پس آن را نیز حتما چک کنید.

بیشتر مطالعه کنید: نور چیست؟ فیزیک دیدن و روشنایی

تست چراغ قوه لنز دست دوم

اگر لنز دیافراگم دستی دارد آن را کامل باز کنید و در صورتی که دیافراگم به صورت الکترونیکی کنترل می شود ابتدا آن را کامل توسط کنترل دوربین باز کنید سپی با یک منبع نور در زوایای مختلف به داخل آن نور بتابانید. غبار روی شیشه لنز مهم نیست درباره تمیز کردن اصولی لنز بعدا براتون خواهم نوشت اما چیزی که مهم است مه گرفتگی و قارچ زدگی المان های لنز است چرا که میزان کنتراست یا تضاد عکس را کاهش می دهد.

برای تشخیص مه گرفتگی لنز را از زاویه مایل حدود 45 درجه نگاه کنید اگر داخل لنز مه نازک، پخش نور یا هاله شیری رنگی دیدید که با حرکت نور تغییر نمیکنه یعنی لنز دچار مه گرفتگیست.

برای تشخیص قارچ گرفتگی، لنز را برعکس و از سمت نقطه اتصال به دوربین نگاه کنید و نور چراغ قوه را از جلو لنز بتابونید. اگر شکل های شاخکی تارمانند یا دایره ای با مرکز سفید دیدید لنز قارچ زدست.

قارچ اسید های آلی مانند استیک اسید و اکسالیک اسید را ترشح میکنه که میتونه پوشش ضد انعکاس لنز را حل کنه که باعث کم شدن کنتراست و افزایش فلر میشه.

با چراغ قوه نمیشه جابجایی المان های عدسی را به طور دقیق فهمید اما میشه نشانه های غیر مستقیم آن را متوجه شد باید دوباره از پشت به نوری که از جلو میاد نگاه کنید اگر الگوی انعکاس ها نامتقارن باشه احتمال جابجایی هست. برای جابجایی المان ها بهترین کار عکاسی با لنز است فلر های غیر طبیعی و بوکه های کشیده و بی نظم در یک سمت نشان دهنده جابجا شدن المان های لنز است.

برای تست روغن ریزی لنز باید دیافراگم را کامل ببندید و دوباره با نور تاباندن تیغه های دیافراگم را بررسی کنید. لنزی که روغن ریزی دارد احتمال زیاد یک بار باز شده است.

در صورتی که متوجه روغن ریزی، جابجایی المان، قارچ زدگی و مه گرفتگی شدید آن لنز ارزش خرید ندارد مگراینکه قصد باز کردن و تعمیر کردن آن را داشته باشید.

تست فوکوس لنز

فوکوس اتوماتیک لنز اطلاعات زیادی به شما می دهد در نور خوب لنز باید بتواند به صورت مکرر یک فوکوس را تکرار کند موتور های مختلف فوکوس صدای متفاوتی مید هند اما صدای خشن و سخت صدای نرمال موتور فوکوس نیست. دکمه شاتر دوربین را نیمه فشار دهید تا شروع عملکرد موتور فوکوس اتوماتیک و محل قرار گیری فوکوس را ببینید.

فوکوس دستی لنز را حتما چک کنید، رینگ فوکوس سالم باید نرم حرکت کند اما در نقطه مورد نظر ثابت بایستد. رینگ فوکوس نیز نباید بی دلیل تکان بخورد در صورتی که رینگ فوکوس بعد از بالا پایین گرفتن دوربین تغییر مکان می دهد نشان دهنده قدیمی بودن و عملکرد بیش از اندازه لنز است که با ذکر کردن این نکته شاید بتوانید چانه بیشتری برای قیمت لنز بزنید.

پیشنهاد دیدن: مرد روی ماه

گرفتن عکس های تست

نیازمند چارت های مخصوص نیستید میتونید از یک کتابخانه، یا دیوار آجری یا خیابان عکس بگیرید. یک المان اصلی در مرکز تصویر مشخص کنید در حالت RAW  و با ایزوی کم و دیافراگم 4  یا 5.6 از صحنه عکس بگیرید.بر مرکز و کناره های تصویر زوم کنید آیا نوع عملکرد لنز به نظرتون در کل تصویر یکسان است؟ میزان وضوح سمت چپ با راست تقریبا یک اندازست؟ آیا فلر های بی دلیل داخل عکس میبینید؟ اینا نکاتیست که در عکس های تستی باید بررسی کنید.

ثبات دیافراگم

چندین عکس در دیافراگم های متوالی از یک صحنه بگیرید باید میزان نور به میزان متوازن کاهش پیدا کند، تاریکی های رندوم و نامتوازن در بخش های مختلف تصویر نشان دهنده دقیق نبودن دیافراگم و یا مشکلات کنترل الکترونیکی تیغه های آن است.

پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: همه چیز درباره شکست نور

لنز زوم دست دوم

حتما تست ثبات دیافراگم را در فواصل کانونی مختلف لنز زوم دست دوم انجام بدید لنز های زوم با مکانیزمی المان ها داخل لنز را جابجا می کند و ممکن است مشکلات لنز در بعضی نقاط کانونی نمایان بشود. در نوشته های بعدی درباره عملکرد لنز های زوم توضیحاتی برای شما خواهم نوشت.

علائم عادی و غیر عادی

یک سری مسائل در لنز های دست دوم به صورت معمول پیدا میشه مثل چند تا دونه خاک داخل لنز یا خط و خش سطحی روی بدنه یا شل بودن خیلی کم زوم در لنز های قدیمی. این مسائل خیلی طبیعی هستند و معمولا مشکلی ایجاد نمی کنن اما قارچ داخل لنز، مه گرفتگی زیاد داخل لنز، جداشدگی لایه های عدسی، تیغه های دیافرگام چرب یا کند، خط و خش عمیق روی عدسی پشت لنز و صدای زیاد یا ساییدن در فوکوس خودکار علائمیست که باید شما را از خریدن آن لنز دست دوم منصرف کند.

همیشه هر چیزی که عیب به نظر میاد واقعا عیب نیست بعضی چیز ها ویژگی طراحی لنز هستند نه نشانه خرابی.

شکل بیضی بوکه در بوکه ها نشان دهنده طراحی لنز است نه نشانه خرابی آن و خطوط حلقه ای داخل بوکه حاصل ساخت عدسی های آسفریکال هستش.

تغییر زاویه دید هنگام فوکوس نشان دهنده تنفس لنز است که یکی از اتفاقات رایج در همه لنز های عکاسیست و ربطی به وضوح تصویر ندارد.

جابجایی جزئی محل فوکوس هنگام بستن دیافراگم نیز بخشی از طراحی بعضی لنز هاست و نشانه خرابی نیست.

پیشنهاد مطالعه: نقش فیلتر پلاریزه در عکاسی و فیلمبرداری

خرید انلاین لنز عکاسی دست دوم

در صورتی که میخواهید از پلتفرم های انلاین برای خرید لنز عکاسی استفاده کنید از فروشنده بخواهید که عکس های واضح و زاویه دار از شیشه جلویی و پشتی لنز و همینطور از مانت بفرسته.یک عکس مستقیم با نور چراغ قوه از داخل لنز هم درخواست کن تا اگر مه یا قارچ وجود داشت معلوم بشه.

از فروشنده بخواید به صورت Raw از یک صحنه چند عکس با دیافراگم های مختلف بگیره تا بتونید تفاوت عملکرد آن را بررسی کنید.

نکات تکمیلی

لنز های پرایم از نظر مکانیکی ساده تر هستند و بعد از ضربه کمتر دچار عدم تراز شدن عدسی ها می شوند. لنز های زوم باید در حالت واید، وسط و انتهای زوم تست شوند تا عملکرد اپتیکی آن و میزان وضوح آن مورد بررسی قرار بگیرد. لنز زوم ممکن است در 24 میلی متر عملکرد خوب و در 105 میلیمتر عملکرد بدی داشته باشد.

لنز های ماکرو اگر سوژه عکاسی کنتراست نداشته باشد به دنبال فوکوس می گردند که البته ممکن است این دنبال فوکوس گشتن مکانیزم داخلی ان ها را با مشکل مواجه کند در نتیجه بهتر است لنز های ماکرو را روی یک سطح با بافت و جزئیات تست کنید نه روی یک جعبه براق.

مهمترین چیز در لنز های دستی، حس حرکت حلقه فوکوس و وضعیت تیغه های دیافراگم است لنز دستی سالم حس نرم و کره ای حرکت رینگ فوکوس و بسته شدن سریع و تمیز تیغه ها را می دهد.

قیمت لنز باید بر اساس وضعیت لنز، لوازم همراه و سابقه قیمت در بازار تعیین شود.وجود هود اصلی، درپوش ها کیف و تمیزی مانت نشان می دهد که لنز به خوبی نگهداری شده و می تواند قیمت بالاتری نسبت به سایر لنز های مشابه دست دوم داشته باشد.

به برند توجه نکن مکانیک لنز از برند مهم تر است. لنز کنون و زایس نیز در صورت نگهداری نادرست ممکن است مشکلات جدی پیدا کرده باشد به حرف فروشنده نیز اعتماد نکن و حتما همه تست هایی که گفتم را انجام بده تا لنز سالم و مناسبی خریداری کنی.

نتیجه گیری

لنز دست دوم را در هفته های اتی بعد از خرید زیاد استفاده کنید در فاصله و دیافراگم های مختلف تست کنید به صورت فوکوس خودکار، و فوکوس دستی آن را تست کنید و عکس هایتان را روی صفحه های نمایش بزرگ ببینی اگر ایراد پایداری دیدید و در صورت امکان مرجوعی حتما کالا را برگشت بدید در غیر این صورت در خرید لنز بعدی دقت بیشتری خرج بدید.

حتما با دوربین، باتری شارژر و کارت حافظه خودتون لنز را در هنگام خرید تست کنید چراغ قوه کوچک همراه خود داشته باشید و با دیافراگم های مختلف لنز را تست کنید در نهایت بدونید که لنز دست دوم یک بلیت بخت آزمایی نیست و برای آزمایش آن نیازمند وسایل پیشرفته آزمایش اپتیکی نیستید و می توانید با روش های ساده تا دقت خیلی بالایی سلامت آن را چک کنید.